კვლევები

ალკოჰოლის მცირე რაოდენობა ტვინზე და გულზე დადებითად მოქმედებს და სტრესის მოხსნა შეუძლია. ამის შესახებ ახალი კვლევა მიუთითებს, რომლის შესახებ მასალას CNN ავრცელებს.

ადრე მეცნიერები ფიქრობდნენ, რომ ალკოჰოლის ძირითადი ეფექტი ადამიანის ორგანიზმში სისხლის შემცველობის ცვლილებას ეხებოდა, მაგრამ ახლა დადგინდა, რომ ალკოჰოლი პირდაპირ ტვინზე მოქმედებს.

ათწლეულების განმავლობაში ჩატარებული კვლევებით დადგინდა, რომ ადამიანები, რომლებიც ალკოჰოლს ზომიერად იღებენ -, ერთ პორციაზე ნაკლები ქალებისთვის და 1-დან 2 პორციამდე კაცებისთვის, სერიოზული გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ნაკლები რისკი აქვთ, როგორცაა ინფარქტი ან ინსულტი, იმ ადამიანებთან შედარებით, რომლებიც ალკოჰოლს საერთოდ არ იღებენ.

ამასთანავე მეცნიერებმა ვერ დაადგინეს, ასე რატომ ხდება. ალკოჰოლი „დადებითი“ ქოლესტერინის რაოდენობას ზრდის, ხოლო მსმელ ადამიანებში წებოვანი ცილის, იგივე ფიბრინოგენის რაოდენობა მცირდება, რაც საშიში თრომბების ფორმირების რისკს ამცირებს.

დოქტორი აჰმედ ტავაკოლი, რომელიც მასაჩუსეტსის საავადმყოფოში გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ვიზუალიზაციის ცენტრს ხელმძღვანელობს, ამბობს, რომ ალკოჰოლის მიღების შემდეგ ადამიანი ენერგიის მოზღვავებამდე, რაც ოდნავ მოგვიანებით ხდება, თავს დამშვიდებულად გრძნობს.

ტავაკოლმა და მისი გუნდის წარმომადგენლებმა დაადგინეს, რომ იმ ადამიანებს შემთხვევაში, რომლებიც კვირაში 1-დან 14 პორციამდე ალკოჰოლს იღებდნენ, გულის შეტევის ან ინსულტის მიღების რისკი უფრო დაბალი იყო, ვიდრე მათ შორის, ვინც კვირაში ალკოჰოლის ერთ პორციაზე ნაკლებს იღებდა. ამ ადამიანების ტვინის სკანირებისას დადგინდა, რომ მათ სტრესული რეაქციები ტვინის იმ ნაწილში, რომელიც საფრთხეზე და შიშზეა პასუხისმგებელი, მნიშვნელოვნად იყო დაკლებული.

„ალკოჰოლი გულთან დაკავშირებულ არასასურველ მოვლენებს ორჯერ ამცირებდა“- ამბობს ტავაკოლი

ტავაკოლმა სტრესის ნეირონული ქსელი შეისწავლა, რომელიც ადამიანის ტვინში მდებარეობს. როდესაც ტვინის ეს ნაწილი აღგზნებულია, ნერვულ სისტემაში ირთვება შესაბამისი რეაქციები, რაც არტერიული წნევის მატებას იწვევს. ასევე აქტიურდება ენდოკრინული სისტემა, რომელიც კორტიზოლს აგროვებს, ორგანიზმს ცხიმის შეგროვების ბრძანებას აძლევს, რაც, თავის მხრივ, დიაბეტის და მაღალი წნევის საფრთხეს ქმნის. ასევე გამოიყოფა ადრენალინი, რომელიც წნევას კიდევ უფრო მაღლა წევს. ყველა ეს ეფექტი ერთობლიობაში ინსულტის და ინფარქტის რისკს ზრდის.

იმ ადამიანების ტვინის სკანირებამ, რომლებსაც ალკოჰოლი არ მიუღიათ, აჩვენა, რომ ტვინის აქტიურობა არ იზრდებოდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის ახალი კვლევის მიხედვით, ძაღლები ცხელ და მზიან ამინდებში აგრესიას უფრო ავლენენ. მკვლევრების თქმით, ამაზე სტატისტიკა მეტყველებს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

„მაღალი ტემპერატურის დროს ადამიანებში კრიმინალის რაოდენობა მატულობს. ჩვენ გვაინტერესებდა როგორ მოქმედებდა ეს ფაქტორი ძაღლებზე. სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ცხელ დღეებში ძაღლები ადამიანების მიმართ უფრო აგრესიულები არიან”, – აღნიშნულია Nature-ში გამოქვეყნებულ კვლევაში.

მკვლევრებმა საჯაროდ ხელმისაწვდომი ინფორმაცია გამოიყენეს. სტატისტიკა აშშ-ს რვა ქალაქის მონაცემებს დაყრდნო. შედეგად მკვლევრებმა 70 000-ზე მეტი დოკუმენტირებული შემთხვევა გააანალიზეს.

მკვლევრები ზუსტად ვერ ამბობენ, თუ რით არის ეს გამოწვეული. თუმცა, სტატისტიკა ამაზე მეტყველებს და ფაქტია, რომ იგივე ხდება ადამიანების შემთხვევაშიც.

საბოლოოდ, ეს აჩენს შეკითხვას, თუ რამდენად უარყოფითად შეიძლება აისახოს ძაღლებზე გლობალური დათბობა. შეკითხვებზე პასუხების მისაღებად ჰარვარდის მეცნიერები კვლევების გაგრძელებას აპირებენ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

ახალი კვლევის თანახმად, შემწვარი საკვების მირთმევა მენტალურ ჯანმრთელობაზე უარყოფითად აისახება. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს.ჩინელი მეცნიერების კვლევითმა ჯგუფმა დაადგინა, რომ შემწვარი საკვების, განსაკუთრებით შემწვარი კარტოფილის ხშირი მოხმარება შფოთვის 12%-ითა და დეპრესიის 7%-ით უფრო მაღალ რისკთანაა დაკავშირებული. კორელაცია განსაკუთრებულად ახალგაზრდა მომხმარებლებშია გამოხატული.

ანგარიშის თანახმად, შემწვარი საკვები სიმსუქნეს, მაღალ წნევასა და ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემას იწვევს, რაც, თავის მხრივ, ნეგატიურად მოქმედებს ფსიქიკაზე. მასშტაბურ კვლევაში, რომელიც 12 წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, 140 728 ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა. საწყის ეტაპზევე, პირველი ორი წლის განმავლობაში, შემწვარი საკვების 8 294 მომხმარებელს დეპრესიის ნიშნები აღენიშნებოდა, 12 735-ს კი – შფოთვის. კონკრეტულად შემწვარი კარტოფილის მოყვარულთა შორის რისკები 2%-ით მაღალი აღმოჩნდა. ასევე ძლიერი კორელაცია დაადგინეს მენტალურ ჯანმრთელობასა და შემწვარი ხორცის მოხმარებას შორის.

კვლევით ასევე გამოიკვეთა, რომ მსგავსი ტიპის საკვებს, ძირითადად, ახალგაზრდა კაცები მიირთმევენ – უმეტეს შემთხვევაში, დღეში ერთ პორციაზე მეტს. როგორც ნუტრიციოლოგი, ექიმი დევიდ კატი განმარტავს, შეიძლება საკითხს მეორე მხრიდანაც შევხედოთ და ვთქვათ, რომ “შფოთვისა და დეპრესიის დროს ადამიანები, რუტინის შემსუბუქების მიზნით, “კომფორტულ საკვებს” მოიხმარენ, რაც, ხშირ შემთხვევაში, ჯანმრთელობისთვის სახიფათო “ჯანქ ფუდია”.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის თანახმად, ზრდასრულთა 5%-ზე მეტი ებრძვის დეპრესიას. აღსანიშნავია, რომ კოვიდის დროსა და პოსტპანდემიურ პერიოდში შედეგები მეტად გაუარესდა. კვლევა კი კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რამდენად მნიშვნელოვანი და სასარგებლოა ჯანსაღი კვება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

ხშირად სამყაროს აღქმა ინდივიდუალურია. თუმცა, როდესაც თანამოაზრის პოვნა გვიჭირს, ეს შეიძლება მარტოობაში გადაიზარდოს.

მეცნიერებს აინტერესებდათ როგორ მუშაობს მარტოსული ადამიანის ტვინი. მათ ამისთვის 66 მოზარდის ტვინის მონაცემები გააანალიზეს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კალიფორნიის უნივერსიტეტის კვლევამ აჩვენა, რომ მარტოსული ადამიანების ტვინი განსხვავებულად ფუნქციონირებს. მეტიც, განსხვავება იყო თავად მარტოსულ ადამიანებშიც.

„გასაკვირი იყო იმის აღმოჩენა, რომ მარტოსული ადამიანები კიდევ უფრო ნაკლებად ჰგავდნენ ერთმანეთს”, — ამბობს ფსიქოლოგი ელისა ბეიკი.

რა ხდება იმ ადამიანების ტვინში, რომლებიც თავს სოციალურად იზოლირებულად მიიჩნევენ? ბეიკს და მის კოლეგებს სწორედ ამის გარკვევა სურდათ.

მარტოსულობა ერთგვარი ემოციური მდგომარეობაა, როდესაც ჩვენს სურვილებსა და რეალობას შორის უფსკრული ჩნდება. ასეთ დროს პრობლემაა ურთიერთობების ხარისხი და არა რაოდენობა. შეიძლება ბევრ ადამიანთან გიწევდეთ კონტაქტი, მაგრამ თვლიდეთ, რომ თქვენი არავის ესმის.

კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა 18-დან 21 წლამდე 66 პირველკურსელის ტვინის აქტივობები შეისწავლეს. ამისთვის მკვლევრებმა მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (fMRI) გამოიყენეს — ეს იმ მომენტში, როდესაც სტუდენტები ვიდეოებს უყურებდნენ.

ვიდეოები შეიცავდა წვეულებებისა და სპორტული ღონისძიებების ამსახველ კადრებს.

მონაწილეებმა სპეციალური სკალა შეავსეს, სადაც უთითებდნენ გრძნობდნენ თუ არა თავს მარტოსულად.

ისინი ვინც თავს მარტოსულად არ გრძნობდნენ ტვინის ფუნქციონირების მხრივ ერთმანეთს ჰგავდნენ. საინტერესოა, რომ მარტოსულების შემთხვევაში ტვინის აქტივობა ერთმანეთისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა.

„კვლევა აჩვენებს, რომ მარტოსული ადამიანები სამყაროს ბევრად უფრო განსხვავებულად აღიქვამენ. შესაბამისად, აქვთ შეგრძნება, რომ მათი არ ესმით”, — აღნიშნულია კვლევაში.

ბეიკის თქმით, ეს ნიშნავს, რომ მარტოსულ ადამიანს მეორე მარტოსული ადამიანისთვის გაგებაც უჭირს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

ჟურნალ JAMA Psychiatry-ში კოლორადო ბაულდერის უნივერსიტეტის, ჰარვარდის უნივერსიტეტისა და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიების ინსტიტუტის კვლევა გამოქვეყნდა, რომლის მიხედვითაც, 1 საათით ადრე გაღვიძება ადამიანებში დეპრესიის განვითარების რისკს მთელი 23%-ით ამცირებს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კვლევაში მონაწილე მეცნიერებმა 23andMe-დან და გაერთიანებული სამეფოს Biobank-დან 800 000 ადამიანის გენეტიკური მონაცემები აიღეს. მათგან 85 000 ძილის ტრეკერს ატარებდა, 250 000-მა გამოკითხვა შეავსო, სადაც წერდნენ, რომ ისინი იყვნენ ტოროლები (დილის ადამიანები), ღამის ადამიანები ან ისინი, რომლებიც, ამ ორს შორის, სადღაც შუაში არიან გამოკიდებულნი.

აღმოჩნდა, რომ ადამიანების დიდი ნაწილი დასაძინებლად დაახლოებით 11 საათზე წვებოდა და 6 საათზე იღვიძებდა. შემდეგ მეცნიერებმა ეს ინფორმაცია შეადარეს მათ გენეტიკურ მონაცემებს და სამედიცინო ჩანაწერებს იმის შესახებ, იღებდნენ თუ არა ისინი დეპრესიის საწინააღმდეგო საშუალებებს, ან ოდესმე თუ ჰქონდათ დასმული დეპრესიული აშლილობის დიაგნოზი.

შედეგებმა აჩვენა, რომ დილის ადამიანები 23%-ით ნაკლებად მიდრეკილნი იყვნენ დეპრესიისკენ დანარჩენებთან შედარებით. ასევე აღმოჩნდა, რომ 1 საათით ადრე დაძინებამ და, შესაბამისად, დილით ჩვეულებრივზე 1 საათით ადრე გაღვიძებამ, შესაძლოა, დეპრესიის რისკი 23%-ით შეამციროს. ჩვეულებრივზე 2 საათით ადრე დაძინებამ კი, შესაძლოა, მთელი 40%-ით შეამციროს ადამიანებში დეპრესიის განვითარების რისკი.

კვლევის მთავარი ავტორი იიას დაგლასი განმარტავს, რომ “ჩვენ ვცხოვრობთ საზოგადოებაში, რომელიც მორგებულია დილის ადამიანებზე და ღამის ადამიანები ხშირად თავს ისე გრძნობენ, თითქოს ისინი მუდმივ შეუსაბამობაში არიან საზოგადოების საათთან”.

დაგლასმა ისიც აღნიშნა, რომ საჭიროა კლინიკური კვლევის ჩატარება იმის დასამტკიცებლად, რომ იმ ადამიანებში, რომლებიც შედარებით გვიან იღვიძებენ, ადრე გაღვიძებამ, შესაძლოა, რეალურად შეამციროს დეპრესიის რისკი. ისიც უნდა ითქვას, რომ ღამის ადამიანების დეპრესიულობას მხოლოდ მათი გენეტიკა არ განაპირობებს — მათ ისეთ საზოგადოებაში უწევთ ცხოვრება, რომელიც სხვა ტემპით მოძრაობს. ამის შედეგად, ისინი ყოველთვის ისე გრძნობენ თავს, თითქოს ამ დროს ჩამორჩნენ, გარიყულები არიან და რამენაირად მას უნდა დაეწიონ. აქედან გამომდინარე, მათ მუდმივად უწევთ რაღაცასთან ბრძოლა, რაც სხვებისთვის პრობლემას არ წარმოადგენს.

თუნდაც ერთი საათით ადრე გაღვიძება შეუძლებელი არავისთვისაა, მით უმეტეს მაშინ, როდესაც ვიცით, რომ ამან ჩვენ მენტალურ ჯანმრთელობაზე შეიძლება ძალიან კარგი გავლენა იქონიოს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”