კვლევები

უახლესი კვლევა გვიჩვენებს, რომ ხმოვან ტალღებს შეუძლიათ საბოლოოდ გახსნან გზა ოკეანის ტალღების ენერგიის ათვისებისკენ. ენერგიის წყაროს დიდი ხანია განიხილავენ, როგორც სუფთა და განახლებად რესურსს, თუმცა მისი ეფექტიანი ათვისება ტექნოლოგიური და ფიზიკური შეზღუდვების გამო რთულია.

კარდიფის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აჩვენეს, რომ ფენომენმა, რომელსაც ტრიადის რეზონანსი (triad resonance) ეწოდება, შეიძლება გამოიყენოს იქნას ხმოვანი ტალღები იმისთვის, რომ გაზარდოს ზღვის ზედაპირული ტალღების სიმაღლე. ეს პროცესი გულისხმობს სამი ტალღის ურთიერთქმედებას — აქედან ორი შეიძლება იყოს აკუსტიკური ტალღა — რაც იწვევს ენერგიის გადატანას და ზედაპირული ტალღის გამაძლიერებელ ეფექტს. ლაბორატორიულ პირობებში მეცნიერებმა შეძლეს ტალღების სიმაღლის 30%-ით გაზრდა ხმოვანი ტალღების გამოყენებით.

ამ გაზრდილმა ტალღებმა შეიძლება მნიშვნელოვნად გააუმჯობესოს ტალღური ენერგიის ეფექტიანობა — მოწყობილობებისა, რომლებიც ტალღის მექანიკურ ენერგიას გარდაქმნიან ელექტროენერგიად.

მკვლევრები აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად ამ კვლევის პერსპექტიულობისა, საჭიროა ტექნოლოგიის განვითარება და ბუნებრივ გარემოში გამოცდა მანამ, სანამ ის ფართო გამოყენებისთვის მზად იქნება.  ეს მეთოდი შეიძლება გახდეს ტალღური ენერგიის სისტემების უფრო ეფექტური ფორმა, რაც სანაპირო ქვეყნებს განახლებადი ენერგიის წარმოებასა და ნახშირბადზე დამოკიდებულების შემცირებაში დაეხმარება.

ამ ტექნოლოგიის პოტენციალი განსაკუთრებით ისეთი ქვეყნებისთვისაა საინტერესო, როგორიცაა: დიდი ბრიტანეთი ან შავი ზღვის რეგიონის სახელმწიფოები. კლიმატური ცვლილებების ფონზე, ხმოვანი ტალღების მეშვეობით ტალღური ენერგიის ათვისება შეიძლება იქცეს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ნაბიჯად განახლებადი ენერგიის სფეროში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ბაყაყები ასობით მილიონი წლის განმავლობაში თითქმის ყველა კონტინენტზე გავრცელდნენ – ტროპიკული ჯუნგლებიდან დაწყებული, სუბარქტიკული ტყეებით დასრულებული.

საღეჭი რეზინას, შეუძლია თქვენს ნერწყვში ასობით ან თუნდაც ათასობით მიკროპლასტიკის გამოყოფა . ამის დასტურია ლოს-ანჯელესის კალიფორნიის უნივერსიტეტში ჩატარებული კვლევა, წერს FoxNews.

„ჩვენ ვიყენებთ პლასტმასს ყოველდღე – ბოთლებს, კონტეინერებს, შეფუთვას. დროთა განმავლობაში ის იშლება მიკრონაწილაკებად, რომლებსაც შეუიარაღებელი თვალით ვერ ვხედავთ. ეს არის მიკროპლასტიკა”, – განმარტა სანჯაი მოჰანტიმ, სამოქალაქო და გარემოს ინჟინერიის ასოცირებულმა პროფესორმა.

აღნიშნულია, რომ მკვლევრებმა გამოსცადეს ბაზარზე არსებული 10 ბრენდის საღეჭი რეზინი – 5 სინთეტიკური და 5 ნატურალური. მათი სახელები სპეციალურად არ სახელდება.

მკვლევარმა განმარტა, რომ საღეჭი რეზინა მიიღება პოლიმერით, რომელიც პლასტმასის მსგავსია. მეცნიერის თქმით, ბუნებრივი საღეჭი რეზინის დროს იყენებენ მცენარეულ პოლიმერს, რომელიც მომხმარებელთა უმეტესობის აზრით უფრო უსაფრთხოა. თუმცა, მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ ამ ტიპის რეზინი ასევე შეიცავს მიკროპლასტიკებს.

„თავდაპირველად ვივარაუდეთ, რომ ბუნებრივი რეზინი იქნებოდა პლასტმასისგან თავისუფალი, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ეს არასწორი იყო“, – თქვა ლიზა ლოუმმა, რომელიც ასევე მონაწილეობდა კვლევაში.

ყველა შემოწმებული რეზინის ზოლები შეიცავდა ერთსა და იმავე პოლიმერებს: პოლიოლეფინებს, პოლიეთილენ ტერეფტალატს, პოლიაკრილამიდს და პოლისტიროლს.

კვლევის მონაწილეებმა თითო-თითო ბრენდის შვიდი ცალი საღეჭი რეიზინი დაღეჭეს. თითოეული ნიმუშისთვის ღეჭა 4 წუთის განმავლობაში, რის შემდეგაც ნერწყვი შეგროვდა ანალიზისთვის.

შედეგებმა აჩვენა, რომ საშუალოდ, ერთი გრამი რეზინა შეიცავს 100 მიკროპლასტმასს. ერთი ღეჭვისას ნერწყვში 200-250 მიკროპლასტიკა გამოიყოფა.

„რას აკეთებს მიკროპლასტიკა, ჯერ დადგენილი არ არის. თუმცა უკვე დადასტურებულია, რომ ის ადამიანის ორგანიზმში გროვდება”, – აღნიშნა მეცნიერმა.

ვაშინგტონში კონდიტერების ეროვნული ასოციაციის წარმომადგენელმა განმარტა, რომ სურსათის უვნებლობა არის ნომერ 1 პრიორიტეტი საკონდიტრო კომპანიებისთვის, რომლებიც იყენებენ მხოლოდ სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის მიერ დამტკიცებულ ინგრედიენტებს.

„ამ პატარა საპილოტე კვლევის ავტორები ადვილად აღიარებენ თავიანთ პრესრელიზში, რომ არ არსებობს განგაშის საფუძველი. საღეჭი რეზინი ისეთივე უსაფრთხოა, როგორც ეს იყო ბოლო 100 წლის განმავლობაში”, – განმარტა მან.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ახა­ლი კვლე­ვით, მეც­ნი­ე­რე­ბი ამ­ტკი­ცე­ბენ, რომ ღო­რის სის­ხლში ნა­პოვ­ნი ნა­ერ­თე­ბის­გან შე­მუ­შა­ვე­ბულ ახალ თე­რა­პი­ულ სა­შუ­ა­ლე­ბას E5 -ს შე­უძ­ლია ორ­გა­ნიზ­მის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბა.

და­ბე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო E5 გა­მოს­ცა­დეს ასა­კო­ვან ვირ­თხებ­ზე, სწო­რედ ამ ცდე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე მომ­ზა­დე­ბუ­ლი კვლე­ვის ან­გა­რიშ­ში, რო­მე­ლიც ახ­ლა­ხან გა­მოქ­ვეყ­ნდა ჟურ­ნალ­ში GeroScience, ვკი­თხუ­ლობთ რომ E5 შედ­გე­ბა რთუ­ლი ნა­ნო­ნა­წი­ლა­კე­ბი­სა და ახალ­გაზ­რდა პლა­სე­ბის­გან.

და­ბე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო თე­რა­პი­ის დროს ახალ­გაზ­რდა ღო­რის სის­ხლით მომ­ზა­დე­ბუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბა ასა­კო­ვა­ნი ვირ­თხის ორ­გა­ნიზ­მში შე­იყ­ვა­ნეს, რა­მაც უჯრე­დე­ბის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბა გა­მო­იწ­ვია. მეც­ნი­ე­რე­ბის აზ­რით, თუ მსგავ­სი ექ­სპე­რი­მენ­ტის ჩა­ტა­რე­ბა ადა­მი­ან­ზე გახ­დე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი, მა­შინ 80 წლის მო­ხუ­ცი 26 წლის ახალ­გაზ­რდას და­ემ­სგავ­სე­ბა.

კვლე­ვე­ბის შე­დე­გად ისიც დად­გინ­და, რომ ღო­რის სის­ხლს გა­მა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბე­ლი ეფექ­ტი ჰქონ­და ვირ­თხე­ბის სხვა­დას­ხვა ქსო­ვილ­ზე, ის ასე­ვე ცვლის სის­ხლის, გუ­ლი­სა და ღვიძ­ლის ბი­ო­ლო­გი­ურ ასაკს.

“მკურ­ნა­ლო­ბამ გა­ა­ნა­ხევ­რა სის­ხლის, გუ­ლის და ღვიძ­ლის ქსო­ვი­ლის ეპი­გე­ნე­ტი­კუ­რი ასა­კი… ასე­ვე იყო ნაკ­ლე­ბად გა­მო­ხა­ტუ­ლი, მაგ­რამ სტა­ტის­ტი­კუ­რად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბის ეფექ­ტი თა­ვის ტვი­ნის ჰი­პო­თა­ლა­მუს­ზე. და­ვა­ფიქ­სი­რეთ ქცე­ვი­თი და კოგ­ნი­ტი­უ­რი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბაც”, – აღ­ნიშ­ნუ­ლია კვლე­ვა­ში.

მა­თი­ვე თქმით, პლაზ­მუ­რი ფრაქ­ცი­ე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა თან­მიმ­დევ­რუ­ლად ეფექ­ტი­ა­ნია რო­გორც მამრ, ასე­ვე მდედრ ვირ­თხებ­ში. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მეც­ნი­ე­რე­ბი ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ ამ ტი­პის თე­რა­პი­ამ შე­საძ­ლოა ადა­მი­ან­ზე უარ­ყო­ფი­თი გავ­ლე­ნა იქო­ნი­ოს:

”ის, რაც სა­სარ­გებ­ლოა ერთი სა­ხე­ო­ბის­თვის, შე­იძ­ლე­ბა კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი აღ­მოჩ­ნდეს მე­ო­რის­თვის“, – მათი მტკი­ცე­ბით, მრა­ვა­ლი გა­მა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბე­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა მღრღნე­ლე­ბი­დან ადა­მი­ან­ზე ეფექ­ტი­ა­ნად არ გა­და­დის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

არიზონის უნივერსიტეტში მომუშავე მეცნიერებმა გააანალიზეს, როგორი იყო მთვარის ადრეული შიდა სტრუქტურა და იქ მიმდინარე პროცესები გამოავლინეს. კერძოდ, მათ გაარკვიეს, როგორ “ამოტრიალდა” ამ ციური სხეულის მანტია რამდენიმე მილიარდი წლის წინ.

“მთვარის ისტორიის ამ კრიტიკული ფაზისას მოვლენათა ზუსტი მიმდევრობის შესახებ მწირი ფიზიკური მტკიცებულებები მოგვეპოვებოდა. ასევე, შეუთანხმებლობაა იმის შესახებ, თუ რამ გადაინაცვლა ქვევით, პირდაპირი მნიშვნელობით”, — აცხადებენ სპეციალისტები.

გავრცელებული თეორიის თანახმად, მთვარე დაახლოებით 4.5 მილიარდი წლის წინ წარმოიქმნა, როცა დედამიწას მცირე ზომის ობიექტი თეია შეეჯახა. შედეგად საკმარისი მატერია გამოიყო, რათა ჩვენი პლანეტის ორბიტაზე თანამგზავრი გაჩენილიყო.

პროგრამა Apollo-ს ფარგლებში მთვარიდან ჩამოტანილი ნიმუშების გამოკვლევამ მისი წარსულის შესახებ მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მოგვაწოდა. მაგალითად, მის ზედაპირზე არსებულ ვულკანურ ქვებში დიდი ოდენობით ტიტანს მიაგნეს. სატელიტურმა დაკვირვებებმა ცხადყო, რომ მსგავსი ქანები ჩვენი მეზობელი ციური სხეულის იმ მხარეს უფრო უხვადაა, რომელიც მუდმივად დედამიწისკენაა მობრუნებული.

გამოცემაში Nature Geoscienceგამოქვეყნებული ახალი ნაშრომით ვიგებთ, რამ გამოიწვია ეს.

ფორმირების პირველ ეტაპზე მთვარე მთლიანად მაგმის ოკეანით უნდა ყოფილიყო დაფარული. როცა დამდნარი ქვები გაცივდა, მანტია და ქერქი წარმოიქმნა. ამის მიუხედავად, ზედაპირის ქვეშ ჯერ კიდევ არასტაბილური გარემო იყო. კომპიუტერული მოდელების მიხედვით, ქერქის ქვეშ არსებულმა მაგმამ, დიდი ალბათობით, კრისტალიზაცია განიცადა და მკვრივი მინერალები წარმოშვა. მათ შორისაა ილმენიტი, რომელიც დიდი ოდენობით ტიტანსა და რკინას შეიცავს.

იქიდან გამომდინარე, რომ ეს ორივე ელემენტი მათ ქვეშ არსებულ მანტიაზე მკვრივი იყო, ამან გრავიტაციული არასტაბილურობა გამოიწვია. ასეთ პირობებში მოსალოდნელია, რომ მსგავსი შრე უფრო ღრმად ჩასულიყო. იქ აღნიშნული მატერია მანტიას შეერია და დადნა, შემდეგ კი ზედაპირზე ტიტანით მდიდარი ლავის სახით გადმოინაცვლა.

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ მთვარის გრავიტაციული ველის წყალობით შესაძლებელი იყო იმის გაგება, თუ როგორაა გადანაწილებული ზემოხსენებული შრის დაღმასვლის შემდეგ ფორმირებული ილმენიტის ნარჩენები. ამისთვის მათ NASA-ს ზონდის მონაცემები გამოიყენეს და დაასკვნეს, რომ მსგავსმა მინერალებმა სწორედ მთვარის ხილული მხარისკენ გადაინაცვლა და სიღრმეში კასკადურად “ჩაიძირა”. ავტორთა გამოთვლებით, ეს დაახლოებით 4.22 მილიარდი წლის წინ უნდა მომხდარიყო.

ამ პროცესმა ციური სხეულის გრავიტაციულ ველზე კვალი დატოვა, რომელიც ხელოვნურმა თანამგზავრმა დააფიქსირა. ახალი შედეგები მთვარის ვულკანიზმსაც შეესაბამება.

“გამოდის, რომ მთვარის ყველაზე ადრეული ისტორია მისი ზედაპირის ქვეშაა შემონახული, მის გამოსავლენად კი მოდელებისა და მონაცემების სწორი კომბინაცია იყო საჭირო”, — ამბობენ მეცნიერები.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”