მედიცინა

ჩინელი მეცნიერები აცხადებენ, რომ მათ კლონირებული მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყი შექმნეს, რომლებიც ხარის ტიპის ტუბერკულოზის მიმართ რეზისტენტულები არიან.

დაბადებული ოცი ხბოდან თერთმეტმა სამ თვეზე მეტხანს იცოცხლა.

მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ტუბერკულოზის რისკი ბევრ ქვეყანაშია, მათ შორის,  დიდი ბრიტანეთში, აზიასა და აფრიკაში.

ჩინელმა პირუტყვის გენეტიკური კოდის შესაცვლელად გენომის რედაქტირების ტექნოლოგია გამოიყენეს. ისინი აცხადებენ, რომ სოფლის მეურნეობაში ეს ტექნოლოგია  ფართოდ უნდა გამოიყენონ.

მეცნიერთა აღნიშნულმა გუნდმა ინფექციის წინააღმდეგ ბრძოლაში ჩართული გენი შეცვალეს. „შედეგად, პირუტყვი ხარის ტუბერკულოზის ინფექციის მიმართ რეზისტენტული გახდა. ჩვენი კვლევა – ,,CISPR/Cas9″ სისტემის სოფლის მეურნეობაში განვითარების საფუძველს იძლევა,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

თავდაპირველად ჩინელმა მეცნიერებმა მსხილფეხა საქონელში თაგვის გენის ჩანერგვა მოახდინეს, ხოლო შემდეგ ახალი გენომის რედაქტირების ხერხი გამოიყენეს, რომელიც უფრო პრაქტიკული აღმოჩნდა. ტუბერკულოზის მიმართ რეზისტენტობის დასადგენად მათ კლონირებული ცხოველების სისხლის ნიმუშები აიღეს.

მეცნიერთა ნაწილი აღნიშნულ კვლევას სკეპტიკურად უყურებს, მათი განცხადებით, ავტორებმა არასაკმარისი მტკიცებულებები წარმოადგინეს იმის დასამტკიცებლად, რომ კლონირებული ხბოები ტუბერკულოზის მიმართ რეზისტენტულები არიან.

 წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

განუკურნებელი ლევკემიით დაავადებული ორი ბავშვის ჯანმრთელობის მდგომარეობა გენეტიკურად რედაქტირებული იმუნური უჯრედების ინფუზიის შემდეგ გაუმჯობესდა, ამის შესახებ მეცნიერებმა ხუთშაბათს განაცხადეს.

ლაილა რიჩარდსი პირველი ადამიანია მსოფლიოში, რომელსაც ფრანგული ბიოტექნოლოგიური ფირმა ,,Cellectis-ის”  მიერ შემუშავებული უჯრედული თერაპია – ,,UCART19″  ჩაუტარდა.  იმავე წელს (2015 წელი) და იმავე საავადმყოფოში ( დიდი ბრიტანეთის Ormond Street Hospital) თერაპია ჩაუტარდა მეორე გოგონასაც.

ორივე კურსში ჩართულმა მედიკოსების გუნდმა  თავიანთი ნამუშევრის დეტალები გამოქვეყნა. მათი ინფორმაციით, გოგონების მკურნალობიდან 18 და 12 თვეა გასული და ისინი ჯერჯერობით ლევკემიისგან განკურნებულები არიან.

ლონდონის ჰოსპიტალის იმუნოლოგისტ ვასიმ ქასიმის განცხადებით, ორივე შემთხვევა ცხადყოფს, რომ გენეტიკურად რედაქტირებული უჯრედები ეფექტურად მუშაობს, თუმცა საბოლოო დასკვნის გასაკეთებლად გრძელვადიანი მონიტორინგია საჭირო.

იდეა, რომ გენეტიკურად მოდიფიცირებული უჯრედები კიბოს ანადგურებს, სამედიცინო კვლევის ერთ-ერთი ყველაზე  „ცხელი“ სფეროა.

თუკი მედიკამენტების სხვა მწარმოებლები, როგორიცაა ,,Novartis-ი”, “Juno” და ,,Kite-ი”, იყენებენ დაავადებული პაციენტების უჯრედებს,  “UCART19” ითვალისწინებს ჯანმრთელი დონორის უჯრედების გამოყენებას, რაც აღნიშნულ თერაპიას უფრო იაფს ხდის. ის ასევე ხელსაყრელია იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც მკურნალობის დასაწყებად საკმარისი ჯანმრთელი უჯრედები არ გააჩნიათ.

აღნიშნული თერაპიის რისკი გახლავთ ის, რომ ასეთმა უნივერსალურმა მიდგომამ შესაძლოა ქსოვილით წინააღმდეგ მასპინძელი დაავადება (GVHD) გამოიწვიოს, როდესაც პაციენტის სხეული დონორის უჯრედების წინააღმდეგ რეაგირებს.

მედიკოსთა გუნდის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში აღნიშნულია, რომ მკურნალობიდან ორი თვის შემდეგ ლაილას კანის GVHD განუვითარდა, თუმცა პრობლემა მას შემდეგ მოგვარდა, რაც პაციენტმა სტეროიდები მიიღო და ძვლის ტვინი გადაუნერგეს.

წყარო: Reuters

 მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

შეერთებულ შტატებში იშვიათი ვირთხის ვირუსით რვა ადამიანი დაინფიცირდა.

„სეულის ვირუსის“ სახელწოდებით ცნობილი დაავადება ჰემორაგიულ ცხელებასა და თირკმლის დაავადებას იწვევს.

ჯანდაცვის ოფიციალური პირების განცხადებით, მიუხედავად იმისა, რომ ინფიცირებულთა რიცხვი დიდი არაა, ვირთხის დაავადების აშშ-ში გამოვლინება შემაშფოთებელი ფაქტია.

ოფიციალური ინფორმაციის თანახმად, რვავე დაავადებულს პირდაპირი კონტაქტი ჰქონდათ ვირთხებთან. სეულის ვირუსი ადამიანიდან ადამიანზე არ გადადის.

დაავადების სიმპტომებია : ცხელება, შემცივნება, გულისრევა, სხვადასხვა სახის ტკივილი და  კანის გაღიზიანება. თუმცა, სიმპტომები ყველა ინფიცირებულს არ აღენიშნება.

ვირუსის გადაცემა ველური ნორვეგიელი ვირთხებით ხდება. ის სხვა სახის ცხოველზე არ გადადის.

როგორც წესი, პაციენტები ინფიცირდებიან, როდესაც მათ კონტაქტი აქვთ დაინფიცირებული ორგანიზმის სითხეებთან, როგორიცაა სისხლი, ნერწყვი, შარდი. ვირუსი გადადის მღრნელების ნაკბენისგანაც.

ვირუსი ყველაზე ხშირად აზიაში იჩენს თავს.

ექსპერტები სეულის ვირუსის მიმართ განსაკუთრებულ სიფრთხილეს იჩენენ, რადგან ის მომაკვდინებელი ჰანტავირუსის მონათესავე დაავადება გახლავთ. ჰანტავირისული ფილტვისმიერი სინდრომი არის ინფექციური დაავადება, რომელიც ხასიათდება გრიპის მსგავსი სიმპტომებით და შეიძლება სწრაფად გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის საშიში სუნთქვის პრობლემები.

ჰანტავირუსების მრავალ ტიპს შეუძლია გამოიწვიოს ჰანტავირისული ფილტვისმიერი სინდრომი. ვირუსები გადააქვთ მღრნელებს, განსაკუთრებით ირმის თაგვს. დაინფიცირების ძირითადი გზაა მღრნელების შარდითა და განავლით ჰაერში მოხვედილი ჰანტავირუსების ჩასუნთქვა.

წყარო: Dailymail

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

უკრაინაში სამი ადამიანის მონაწილეობით განხორციელებული ინ-ვიტრო განაყოფიერების გზით ჩვილი გაჩნდა.

როგორც გამოცემა, ,,The Times-ი”  იუწყება, ეს სამი მშობლის მონაწილეობით ინ-ვიტრო განაყოფიერების ერთ-ერთი მეთოდის, ე.წ. ემბრიონის მეთოდის, გამოყენების პირველი შემთხვევაა.  აღნიშნული ტექნოლოგია მოიცავს ორი კვერცხუჯრედის – ერთი დედის, მეორე მდედრი დონორის – განაყოფიერებას მამის სპერმით ინ-ვიტრო ფერტილიზაციის მეშვეობით. პრონუკლეუსი, რომელიც შეიცავს მამრისა და მდედრის ბირთვულ დნმ-ს, ორივე ემბრიონს შორდება. დონორის კვერცხუჯრედისგან ამოღებული პრონუკლეუსი ნადგურდება, ხოლო მომავალი დედისა და მამის პრონუკლეუსი თავსდება დონორის ემბრიონში.

5 იანვარს დაბადებული ჩვილი მსოფლიოში მეორე „სამი ადამიანის“ შვილია. პირველი ასეთი ბავშვი მექსიკაში შარშან დაიბადა.

ექიმებმა სამი ადამიანის მონაწილეობით განხორციელებული ინ-ვიტრო განაყოფიერების მეთოდი გენეტიკური მიტოქონდრიული დაავადების დედიდან ჩვილზე გადაცემის რისკის თავიდან ასაცილებლად განავითარეს. განაყოფიერების დროს დედისა და დონორის  კვერცხუჯრედის შერწმყმა ხდება და ჯანმრთელი კვერცხუჯრედი მიიღება.  ამ მეთოდის შედეგად  დაბადებულ ბავშვებს სამი ადამიანის დნმ აქვთ -დედის, მამის და ძალიან უმნიშვნელოდ დონორის კვერცხუჯრედის.

ბრიტანეთმა აღნიშნული მეთოდის გამოყენებისთვის შესაბამისი კანონი უკვე მიიღო. პირველი ბრიტანელი სამი მშობლის ბავშვი 2017 წელს გაჩნდება.

წყარო:  BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

პატარა ჩინელი ბიჭის ბედით, რომელიც უიშვიათესი დაავადების გამო „ნიღბიანი სახით“ დაიბადა, მილიონობით ადამიანი დაინტერესდა.

7 წლის ჰუაკინგს, დეფორმირებული სახის გამო, მედიამ „ნიღბიანი ბიჭი“ შეარქვა.

ის 2009 წლის 4 მარტს სამხრეთ ჩინეთში მდებარე ჰუნანის პროვინციაში დაიბადა. თავდაპირველად ექიმები დედას ახალშობილს არ აჩვენებდნენ, მაგრამ 23 წლის ი ლიანხის დაჟინებული მოთხოვნის შემდეგ, მას შვილის ნახვის შესაძლებლობა მისცეს. „როცა მას შევხედე, გავოგნდი, სხეულს ვეღარ ვგრძნობდი,“ – იხსენებს ი ლიანხი.  მისი ინფორმაციით, ორსულობის პერიოდში სამი ულტრაბგერითი სკანირება და ერთი დოპლერული ულტრაბგერითი სკანირება ჩაიტარა, თუმცა დეფორმაცია ვერ აღმოაჩინეს.

ბიჭმა საზოგადოებისა და პრესის ყურადღება მას შემდეგ მიიპყრო, რაც დედამ ერთი წლის შვილი ღარიბი სოფლიდან, სადაც ოჯახი ცხოვრობს, ჩანგშას სამხედრო ჰოსპიტალში სამკურნალოდ ჩაიყვანა.

ჰუაკინგის ექიმის ინფორმაციით, საავადმყოფოში მიყვანისას ბიჭის მდგომარეობა ძალიან იშვიათი და ძალიან მძიმე იყო. „დაზიანებული იყო არა მხოლოდ რბილი ქსოვილები, არამედ დროებითი ძვალი, ნიკაპის ძვლები და მთლიანი ზედა ყბა.“

ბიჭს ძვირადღირებული ოპერაციები საზოგადოებიდან შემოწირული თანხით გაუკეთდა. ექიმები აცხადებენ, რომ ორივე ოპერაციამ წარმატებით ჩაიარა. თუმცა ბიჭის ბედი ჯერჯერობით გაურკვეველია, მედიკოსების ინფორმაციით, ჰუაკინგს დახლოებით 10-წლიანი ლოდინი დაჭირდება იმისათვის, რომ გაიგონ, დაიწყებს თუ არა მისი სახის ძვლები ნორმალურ ზრდას.

წყარო: Dailymail

 მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ბავშვის სქესის გამოცნობის შესახებ უამრავი მითი არსებობს.

კანადელი მეცნიერები ირწმუნებიან, რომ დაუბადებელი ბავშვის სქესის გამოცნობის გზა ქალის სისხლის წნევაზე დაკვირვებაა.

მათ, ვისაც ორსულობის პერიოდში ჰიპერტენზია აწუხებთ, დიდი ალბათობით, ბიჭი გაუჩნდებათ.

ტორონტოში მდებარე სინას საავადმყოფოს მეცნიერებმა გამოიკვლიეს, არის თუ არა სისხლის წნევა ჩვილის სქესის განმსაზღვრელი. მათ გამოიკვლიეს 1 411 ჩინელი ქალბატონი, რომლებიც უახლოეს მომავალში ბავშვის გაჩენას გეგმავდნენ. ამ ქალბატონებს დაორსულებამდე და ორსულობის პერიოდში უზომავდნენ სისხლის წნევას, ქოლესტერინის, ტრიგლიცერიდებისა და გლუკოზის დონეს. მათ აღმოაჩინეს, რომ იმ ქალბატონებმა, რომლებსაც დაორსულებამდე მაღალი არტერიული წნევა ჰქონდათ, ბიჭები გააჩინეს.

„ადამიანებში, სქესის ნაყოფს განსაზღვრავს გამანაყოფიერებელი სპერმის ქრომოსომას სქესი. დედის სისხლის წნევა დაორსულებამდე აქამდე არაღიარებული ფაქტორია, რომელიც შესაძლოა ნაყოფის სქესის განმსაზღვრელი იყოს,“ – აცხადებს კვლევის ავტორი დოქტორი – რავი რეტნაკარანი. მისი თქმით, კვლევის შედეგები შესაძლოა განსაკუთრებით პრობლემატური და პოტენციურად სახიფათო იყოს იმ საზოგადოებაში, რომელიც უპირატესობას ამა თუ იმ სქესის დაბადებას.

კვლევაში, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ ,,Hypertension-ში” გამოქვეყნდა, რეტნაკარანი აღნიშნავს, რომ არსებობს დედის წნევის ხელოვნურად მანიპულირების საფრთხე.

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

,,ნუტელას” (Nutella) მწარმოებელი ფირმა ,,ფერერო” (Ferrero) აცხადებს, რომ ბრალდებები, თითქოს მათი პროდუქტის ინგრედიენტ –  პალმის ზეთი –  კიბოს იწვევს, უსაფუძვლოა.

მაისში ევროპის სურსათის სტანდარტების ორგანომ გამაფრთხილებელი განცხადება გაავრცელა იმის შესახებ, რომ ზეთის საკვებ ფორმაში აღმოჩენილი დამბინძურებლები კანცეროგენულია. ორგანიზაციის მტკიცებით, პროდუქტის ზომიერად გამოყენებაც კი ბავშვებში კიბოს რისკს ზრდის და საბოლოო მონაცემების არარსებობის გამო, ნუთელას მოხმარება არცერთ დონეზე არ შეიძლება უსაფრთხოდ ჩაითვალოს.

ევროპის სურსათის სტანდარტების ორგანოს ამ განცხადებამ პროდუქტის გაყიდვები 3 პროცენტით შეამცირა, რადგან მომხმარებელთა ნაწილმა მას ბოიკოტი გამოუცხადა.

პალმის ზეთის პროდუქტებს ბოიკოტი გამოუცხადა და გაყიდვიდან ამოიღო რამდენიმე უმსხვილესმა სუპერმარკეტმა.

ამის საპასუხოდ, ,,ფერერომ” სარეკლამო კამპანია დაიწყო, იმის დასამტკიცებლად, რომ მისი პროდუქტები სრულიად უსაფრთხოა მომხმარებლებისთვის. კომპანია ირწმუნება, რომ ,ნუტელას” წარმოებაში პალმის ზეთის შენარჩუნება მაღალი ხარისხის და არა ხარჯების შესანარჩუნებლად ხდება.

„პროდუქტის პალმის ზეთის გარეშე დამზადება [პალმის ზეთის] დაბალი ხარისხის ჩამნაცვლებელს ნიშნავს. ეს კი უკან გადადგმული ნაბიჯი იქნება,“ – განაცხადა ფერეროს შესყიდვების მენეჯერმა ვინჩენტო ტაპელამ საინფორმაციო სააგენტო როიტერსთან საუბრისას.

სააგენტო ,,როიტერის” გამოთვლით, შემცვლელი ზეთები, მაგალითად მზესუმზირის ან რაფსის თესლის/rapeseed/ ზეთი პროდუქციის წარმოებას დაახლოებით 22 მილიონი აშშ დოლარით გააძვირებს.

პალმის ზეთის კიბოსთან დაკავშირება glycidyl fatty acid esters-ის (GE) გამო მოხდა. კიბოს ცენტრის ინფორმაციით, გლიციდილი, არის ცხიმოვანი მჟავა, რთული ეთერზეთი, რომელიც პალმის ზეთისგან იწარმოება, როდესაც ის 200 გრადუსზე ზემოთ თბება.

„არსებობს მტკიცებულებები, რომ გლიციდილი არის გენოტოქსიკური და კანცეროგენული, ამიტომ არ არის ის უსაფრთხო,“-განაცხადა  ,,CONTAM-ის” ხელმძღვანელმა, ჰელე კნუტსენსმა.

როგორც ცნობილია, დამაბინძურებლები გვხვდება სხვა მცენარეულ ზეთებშიც, მარგარინში და დამუშავებულ საკვებში, მაგრამ პალმის ზეთი ამ მხრივ განსაკუთრებით საშიშია.

გლიციდილის ცხიმოვანი მჟავის შესახებ შეშფოთება გამოხატეს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცამ და გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციამ, თუმცა გაფრთხილება მისი მოხმარების შეჩერების შესახებ მალევე შეწყვიტეს.

ნოემბერში, AMNESTY INTERNATIONAL-მა გამოთქვა შეშფოთება იმასთან დაკავშირებით, რომ COLGATE-PALMOLIVE, KELLOGG, NESTLE, PROCTER&GRAMBLE, RECKITT BENCKIESER  და UNILEVEL  წარმოებაში იყენებდნენ პალმის ზეთს, ინდონეზიის პლანტაციებში, სადაც სახიფათო პირობებში 8 წლამდე ბავშვები მუშაობდნენ.

,,AMNESTY INTERNATIONAL-ის” ინფორმაციით, ბავშვებს 25 კილოგრამზე მეტი წონის პალმის ხილით დატვირთული ტომრების ტარება უწევდათ.

პალმის ზეთი უკვე დიდი ხანია გარემოს დეგრადაციას უკავშირდება. ის ასევე დაკავშირებულია ტყის მასობრივ გაჩეხვასთან, რამაც ორანგუტანების დაკარგვა გამოიწვია.

როგორც ,,ფერეროში” აცხადებენ, ისინი პალმის ზეთს მრგვალი მაგიდის მიერ დამოწმებული სტანდარტების მიხედვით მოიპოვებენ.

წყარო: http://www.independent.co.uk/

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ადამიანის ორგანიზმში, კონკრეტულად კი მომნელებელ სისტემაში, ირლანდიელმა მეცნიერებმა ახალი ორგანო აღმოაჩინეს. ჯორჯალის სახელწოდების ორგანოს ფუნქციონირება ჯერჯერობით შესწავლილი არ არის.   

დღემდე მეცნიერები ვარაუდობდნენ, რომ ეს ორგანო მხოლოდ და მხოლოდ საჭმლის მომნელებელი სისტემის რამდენიმე დანაწევრებული სტრუქტურა იყო, თუმცა ლიმერიკის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ჯორჯალი ერთი მთლიანი ორგანოა. ამ ახალი ორგანოს აღმოჩენით ადამიანის სხეულში ორგანოთა რაოდენობა 97-მდე გაიზარდა.

მიუხედავად იმისა, რომ მისი ფუნქცია ჯერ კიდევ გაურკვეველია, ლიმერიკის უნივერსიტეტის მკვლევარი – კელვინ კოფი, აცხადებს, რომ ეს აღმოჩენა არის „მეცნიერების ახალი სფერო.“

„როდესაც ჩვენ მას ისე მივუდგებით, როგორც ყველა სხვა ორგანოს, შეგვიძლია მუცლის დაავადება მის მიხედვით დავაჯგუფოთ. ჩვენ უკვე დავადგინეთ ანატომია და სტრუქტურა. შემდეგი ნაბიჯი არის ფუნქცია. თუ გესმის ფუნქცია, შეგიძლია გამოიცნო პათოლოგიური ფუნქცია, ეს კი იმას ნიშნავს, რომ გაქვთ დაავადება,“ – აღნიშნა მან.

„დაალაგეთ ისინი ყველა ერთად და თქვენ გაქვთ ჯორჯლის მეცნიერების სფერო.“

პროფესორი კოფის კვლევა სამედიცინო ჟურნალ Lancet-ში გამოქვეყნდა.

ორგანო თავდაპირველად 1508 წელს ლეონარდო და ვინჩმა აღწერა, თუმცა ის საუკუნეების მანძილზე იგნორირებული იყო.

წყარო:  http://www.independent.ie/irish

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”