თაღლითობის ორი ძირითადი კონცეფცია არსებოსბს – ერთი გულისხმობს, რომ ადამიანები ბუნებით თაღლითები არიან და მუდამ სხვების მოტყუებას ცდილობენ. მეორე მოსაზრება გულისხმობს, რომ ადამიანები ძირითდად პატიოსნები არიან და მოპარვაზე სულაც არ უჭირავთ თვალი– უბრალოდ, გარემოებები აცდუნებენ ხოლმე.
ცნობილი ეკონომისტი დან არიელი გვიყვება ექსპერიმენტის შესახებ, რომელიც კოლეგებთან ერთად ჩაატარა Harvard Business School – ში, UCLA სა და იელში, სადაც პატიოსან ადამიანებს უბიძგეს თაღლითობისკენ. მონაწილეებს მისცეს 20 მარტივი მათემატიკური ამოცანა, რომლებიც 5 წუთში უნდა ამოეხსნათ. თითოეულ სწორ პასუხში ისინი დაახლოებით 50 ცენტს იღებდნენ. საკონტროლო ჯგუფებში პასუხის ფურცლები მოწმდებოდა – ამ შემოწმების საფუძველზე დაადგინეს, რომ მონაწილეები, საშუალოდ, 20 დან ოთხ კითხვას პასუხობდნენ სწორად. მაგრამ საექსპერიმენტო ჯგუფებში ტესტის ფურცლები შეუმოწმებლად ნადგურდებოდა. რესპონდენტებმა იცოდნენ, რომ შეუძლებელი იყო, გაერკვიათ, როდის რამდენ კითხვას უპასუხეს მათ და ამიტომ ისინი რეალურ შედეგზე ორი ან მეტ პასუხს ამეტებდნენ, რეალური შედეგის 50 %-ს იმატებდნენ.
ექსპერიმენტის საფუძველზე მიიღეს დასკვნა, რომ ყველა ადამიანი ბუნებით თაღლითია, როდესაც გარემოებები მოქმედებს, ადამიანი იძულებულია, მოიტყუოს, ისევ თავისი სარგებლისთვის.
მასალა მოამზადა: ლაშა ჯინჭარაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
0
